[General] Veilig of onveilig

Bovenstaande tabel vertelt ons dat een marathon lopen vier keer zo dodelijk is als een uur autorijden. En een uur motorrijden is dertig keer zo dodelijk als eenzelfde ritje in de auto. Een marathon lopen kan natuurlijk ook gezondheidswinst opleveren en motorrijden gebroken ribben. Toch zijn deze twee activiteiten hier vergelijkbaar omdat de tabel hetzelfde gevolg als uitgangspunt neemt, namelijk de dood. Risico heeft namelijk te maken met een kans op een gevolg, en het gevolg zelf. Niet ruim van tevoren van huis vertrekken geeft een grote kans op het missen van de trein. Maar het voelt niet alsof we een groot risico nemen, als we die gemiste trein geen ernstig gevolg vinden. Als het gevolg hetzelfde is, kunnen we risico’s vergelijken door de kansen op dat gevolg onder elkaar te zetten. En dat is wat deze tabel doet.

Om aan de kansen in zo’n tabel te komen moet je data verzamelen. Voor het berekenen van bijvoorbeeld de kans op de dood voor alpine beklimmingen boven de 8000 meter, moet je weten hoeveel mensen er zijn gestorven onder die condities. Maar je hebt ook het aantal mensen met wie het goed is afgelopen (ongeacht hoe ze zich voelden, als ze maar niet dood waren). Als je beiden weet voor dezelfde tijdseenheid kun je de kans berekenen als aandeel gestorven mensen van iedereen die op zo’n hoge berg stond. Die tijdseenheid is belangrijk, maar meteen ook moeilijk. In het ene jaar begeven zich 800 mensen op de Mount Everest, en komen er 780 veilig beneden, terwijl er in een ander jaar misschien maar de helft zoveel beklimmingen zijn. En in welke maanden moet je eigenlijk beginnen en stoppen met tellen? Als je precies begint en stopt met tellen bij een succesvolle beklimming, zou je zomaar kunnen concluderen dat de Mount Everest ongevaarlijk is. Als gevolg van zulke keuzes kan het aandeel casualties dus behoorlijk verschillen. Kijk bijvoorbeeld in de tabel naar de activiteiten die dicht bij elkaar liggen, zoals de vergelijking tussen toerskiën in Canada en in Oostenrijk. Eén dodelijk groepsongeval in Oostenrijk in het gemeten jaar meer of minder had de twee landen in rangorde kunnen omwisselen.

Risico’s vergelijken is dus moeilijk. Dus wat weet je eigenlijk als je naar zo’n tabel zit te kijken? En hoe zorg je dat zo’n tabel betrouwbaar is? Daarover gaat mijn volgende blogpost.

Wed, 03 May