[General] Gemiddelden zeggen juist iets over de individuele patiënt

In het artikel De patient is de baas bij een nieuw project van het AMC wordt een pleidooi gehouden voor kwalitatief onderzoek want " alle gebruikelijke onderzoeken leiden slechts tot gemiddelden, die niets zeggen over een individuele patiënt ". Dit is een bizarre opmerking, die onnodig het vertrouwen in de medische wetenschap schaadt. De uitspraak zou namelijk alleen waar kunnen zijn als individuele patiënten heel consistent zouden reageren op behandelingen, hun bloedwaarden iedere dag identiek zouden zijn na medicatie, en ze altijd hetzelfde antwoord geven op de vragen van de dokter. Ik verwacht niet dat meneer Remmers zulke patiënten in zijn studie heeft.

Zodra een individu varieert heb je juist een goede kans dat het gemiddelde beter is dan enkele metingen aan de individuele patiënt. Vergelijk bijvoorbeeld de variatie in de patiënt met hoe jouw woon-werk route varieert*. De ene dag ben je snel op het werk, de andere dag sta je in de file. Misschien zijn de stoplichten bepalend voor hoe snel je op kantoor bent, of ga je met de trein en is het een 'persoon langs het spoor'. Als je wilt bepalen of je sneller op je werk bent via de ene route (bijvoorbeeld met de auto) dan met de andere (bijvoorbeeld met de trein), zou je dan allebei zelf één keer proberen en dan de reisduur vergelijken? Of zou je liever van een grote groep mensen hun gemiddelde reisduur op de ene route met die op de andere route vergelijken? Ik zou voor het gemiddelde gaan, want zelf een keer proberen zou best een uitzonderlijke reisduur kunnen geven die ik niet per se hoef te blijven verwachten. Alleen als ik het gemiddelde weet zou ik geïnteresseerd zijn in mijn eigen specifieke reisduur, zodat ik mezelf met de groep kan vergelijken. (Uit meerdere onderzoeken naar 'Illusory superiority' blijkt dat een ruime meerderheid van de mensen vindt dat dat ze 'bovengemiddeld goed' kunnen autorijden). Dus bijzonder relevant voor de individuele patiënt, die onderzoeken die 'slechts leiden tot gemiddelden'.

* Dank aan Richard Harris en zijn indrukwekkende boek Rigor Mortis voor deze analogie (p. 43 in de pocket editie te koop bij Libris ).

Voor een discussie van hetzelfde punt met een voorbeeld van individuele variatie in de bloedconcentratie van een geneesmiddel, zie deze blogpost van statisticus Stephen Senn. Bekijk vooral de plot en zijn conclusie:

" The moral is that if you are not careful you can easily do worse by attempting to go beyond the average. This is well known in quality control circles where it is understood that if managers attempt to improve the operation of machines, processes and workers without knowing whether or not observed variation has a specific identifiable and actionable source they can make quality worse. "

Mon, 24 September